Vitaminler, insan vücudunda temel yaşamsal faaliyetlerin yerine getirilebilmesi için ihtiyaç duyulan maddelerdir. Vitaminlerin bir kısmı vücutta üretildiği gibi diğer kısmı doğadaki yiyeceklerle vücuda alınması gereklidir. Vitaminler işlevleri yerine getirebilmek için yeteri kadar vücuda alınmadığında yetersizlikleri ortaya çıkabilir. B grubu vitaminleri de temel yaşamsal fonksiyonlarda yer alan önemli işlevleri olan bir vitamindir. Eksikliği durumunda yiyeceklerde veya takviye olarak desteklenmelidir. Bu yazıda B grubu vitaminleri, faydaları, eksikliği ve fazlalığı ve hangi yiyeceklerde bulunduğuna dair bilgiler bulabilirsiniz.

İnsan vücudunun kendisini yenileyebilmesi, enerji üretebilmesi ve daha sağlıklı bir yapıda çalışması için olmazsa olmaz organik bileşiklerden biri de vitaminlerdir. Doğal sentezlendiğinde vücuda daha çok faydası bulunan vitaminler, eksikliği yaşandığı durumlarda takviye destek olarak da alınmalıdır. Önemli vitamin gruplarından biri de b vitamini olarak bilinir. Suda eriyen vitaminler arasında insan sağlığı açısından önemli bir yer tutan b vitamini çeşitli besinlerde fazlasıyla bulunur. Bunun yanı sıra eksikliği durumunda da bazı belirtiler ve sorunları beraberinde getirir.

B Vitamini Nedir?

B grubu vitaminleri; vücutta enerji üretilmesini desteklemede, karbonhidrat ve yağ metabolizmasında, kan büyüme ve gelişmede, kandaki hücrelerde bulunma gibi çeşitli sistemlerde görev alır. Suda çözünebilen B vitaminlerinin 8 çeşidi vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;

• B1 (Tiamin)
• B2 (Riboflavin)
• B3 (Niasin)
• B5 (Pantotenik Asit, Pantenol)
• B6 (Piridoksin, Piridoksamin)
• B7 (Biotin)
• B9 (Folik Asit, Folat)
• B12 (Kobalamin)

Her bir B vitamini çeşidinin vücutta farklı işlevleri ve faydaları vardır. Herhangi birinin eksikliği durumunda insan vücudunda görev aldığı sistemde aksaklıklar görülebilir. Beslenme uzmanının tavsiyesiyle ideal ölçülerde B grubu vitaminlerinin yiyecek veya takviye olarak vücuda alınması önemli bir faktördür.

B9 vitamini

Folat ve folik asit olarak bilinen B9 vitamini B grubu vitaminleri arasında son dönemlerde ön plana çıkan çeşitlerinden biridir. Bu vitamin hücresel boyutta DNA ve RNA yapımında görev alır. Hücre bölünmesindeki görevi ile bebek ve çocuklarda sağlıklı büyüme ve gelişmeyi destekler. Ayrıca anne karnındaki bebeğin sinir sisteminin gelişmesinde ve kan hücresi üretiminde görevlidir. Bu yüzden genellikle gebelik öncesi ve gebelik sırasında folat desteği önemlidir. Aynı zamanda B9 vitamini kalp krizi ve felç gibi sıkıntıların önlenmesini sağlayabilir. Bu açıdan bu genetik olarak bu hastalıklar açısından riskli olanlar, gebe kadınlar, büyüme ve gelişme çağındaki bebek ve çocuklar B9 vitamininden zengin beslenmelidirler.

B12 vitamini

B12 vitamininin diğer bir adı kobalamindir. Bu vitamin içerisinde kobalt bulundurduğu için tıp literatüründe bu şekilde isimlendirilmiştir. Suda çözünen B12 vitamini; kırmızı kan hücrelerinin yapımında görev alır. Ayrıca sinir sistemi sağlığı için önemli olan bir vitamin grubudur. B12 vitamini genellikle hayvansal gıdalarda bulunur. Bu yüzden vegan ve vejetaryen beslenme şeklini tercih eden kişilerde B12 vitamin eksikliği daha sık görülür.

B Vitamini Faydaları

B grubu vitaminleri her biri görev aldığı işlev bakımından farklı faydaları vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;

• B1 vitamini; karbonhidrat ve yağ metabolizmasında görev alır. Ayrıca mide, kalp ve bağırsakların çalışmasını destekler. Büyüme ve gelişmede olumlu özelliklerinin yanında zihinsel faaliyetlerin sağlıklı sürdürülebilmesinde etkilidir.
• B2 vitamini; besinlerin enerjiye çevrilmesi ve vücut direncinin artırılmasına fayda sağlar. Ek olarak kansızlığın ve bazı kanser risklerinin azaltılmasında etkilidir. Gözde katarakt oluşumunu engelleyebilir. Migren ağrılarının da azalmasında olumlu etkileri vardır.
• B3 vitamini; karbonhidrat, protein ve yağların vücutta enerji üretilmesi amacıyla kullanılmasına katkı sağlar. Ayrıca kandaki kolesterol seviyesinin ayarlanmasında önemli bir yeri vardır.
• B5 vitamini; zihinsel faaliyetleri destekleyebilir özelliği vardır. Bu açıdan depresyon ve anksiyete tedavisinde faydaları vardır. Diğer yandan D vitamini ve kırmızı kan hücrelerinin üretilmesinde görev alır. Cilt üzerindeki olumlu etkileri sayesinde yaraların daha hızlı iyileştirilmesini sağlayabilir.
• B6 vitamini; kanda oksijen taşıyan hemoglobinin yapısında bulunur. Bu açıdan kanın oksijenlenmesinde olumlu etkileri vardır. Beyindeki sinir ve bağışıklık sistemindeki görevleri sayesinde pek çok faydaları vardır. Aynı zamanda B9 vitamini mutluluk hormonunun üretilmesine katkı sağlar.
• B7 vitamini; saç, tırnak ve cilt üzerindeki olumlu etkileriyle bilinir. B7 vitamini sağlıklı seviyelerde olduğunda tırnaklarda kırılma, saç dökülmesi, cilt problemlerinin önüne geçebilir. Ek olarak vücudun yağ ve glikojen depolarının sağlıklı olmasına katkı sağlar.
• B9 vitamini; özellikle gebelerde bebeğin sağlıklı fiziksel ve zihinsel gelişimine pek çok faydaları vardır. Diğer yandan bu vitamin kalp krizi ve felç riskinin azaltılmasında önemlidir.
• B12 vitamini; kırmızı kan hücrelerinin yapımında önemli bir görevi vardır. Aynı zamanda sinir sistemi üzerinde de pek çok faydaları vardır.

B grubu vitaminlerinin tamamı vücudun temel yaşamsal sistemleri üzerinde pek çok faydaları vardır. Bu yüzden sağlığın sürdürülebilmesi için eksiklik veya yetersizlik gibi bir durum olur ise en kısa zamanda bir beslenme uzmanına giderek eksiklik giderilmelidir.

B Vitamini Eksikliği

B vitamini vücutta önemli görevlerde bulunduğundan eksiklikleri durumunda pek çok sağlık problemleri görülebilir. Genel olarak besinlerden enerji elde edilmesinde görev aldıkları için eksiklikleri durumunda enerji metabolizması olumsuz etkilenir.

B1 vitamini vücutta eksik olduğunda beriberi hastalığı ve Wernicke-Korsakoff sendromu görülebilirken B3 vitamini eksikliğinde sinir sistemi ve kolesterol metabolizması olumsuz etkilenebilir. Saç dökülmesi, tırnakların kırılması ve ciltte oluşabilecek çeşitli problemler de B5 ve B7 vitamini eksikliğinde ortaya çıkabilir. B9 vitamini vücutta eksik olduğunda kalp problemleri, çarpıntı, baş ağrısı, iştahsızlık, bulantı, kusma, ishal, sinirlilik, yorgunluk durumu görülebilir.

B12 eksikliği ise toplumda sıklıkla görülen eksikliklerdendir. Bu vitamin kırmızı kan hücrelerinin yapımında görev aldığından eksikliği durumunda kansızlık görülür. Ayrıca B12 vitamin eksikliği ve buna bağlı olarak kansızlığın getirdiği diğer sonuçlar iştah ve kilo kaybı, yorgunluk, halsizlik, el ve ayaklarda uyuşma, kabızlık ile ağız yaraları görülebilir.

B vitaminlerinin genelinin eksikliği temel sağlık işlevlerinde problem oluşturabilir. Bu eksiklik belirtileri görülür ise en kısa zamanda en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.

B Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Yeterli seviyede B vitamini alınmadığında vücut bazı semptomlar ortaya çıkarır ve bu semptomlar sonucu farklı sorunlar oluşabilir.

B vitamini eksikliği belirtileri maddeler halinde şu şekildedir:

• Yorgunluk ve zayıflık
• İştah kaybı
• Deri döküntüleri
• Anemi
• Beyin ve sinir hasarları
• Hafıza problemleri
• Depresyon
• Baş ağrısı
• Kalp çarpıntısı
• Ağız içinde yara oluşması
• Tat ve koku kaybı
• Mide bulantısı
• İshal
• Mide krampları
• Kabızlık
• El ve ayaklarda karıncalanma

Bu belirtilerden yaşadığınız varsa doktora danışmanız gerekir. Doktor, belirtiler ışığında kontrollerini yapıp, basit bir kan ve idrar testiyle b vitamini eksikliği olup olmadığını değerlendirecektir.

B Vitamini Fazlalığı

B vitaminlerinin fazlası idrar ile atılabilir. Bu yüzden genellikle B vitaminin fazlası problem oluşturmaz. Ancak bazı çeşitleri vücuda aşırı alındığında zehirlenme olabilir. Bu yüzden önlem olarak B vitamini alırken beslenme uzmanının tavsiyesine uyarak kullanılmalı aşırıya kaçılmamalıdır.

B Vitamini Nelerde Var? B Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

B vitaminleri genellikle vücuda dışarıdan besinler yolu ile alınır. Bu besinler; tahıllar, kuru baklagiller, kuruyemişler, karaciğer, kırmızı et, tavuk, balık, sakatat, yumurta, süt ve süt ürünlerinden olan yoğurt, peynir, maya, ıspanak, mantar, brokoli, patates, portakal, limon olarak sıralanabilir.

Bu yiyeceklerin günlük beslenmede tüketilmesi B vitaminlerinin vücuda alınması için önemlidir. Ancak porsiyon olarak kontrollü tüketilmeli, aşırıya kaçılmamalıdır.

Vücudun ihtiyaç duyduğu B vitamini, doğal olarak besinlerin içerisinde yer alır ve bu besinlerin tüketilmesinin sağlık açısından birçok faydası bulunur. B vitamini içeren besinler aşağıdaki gibidir:

• Süt, peynir, yumurta
• Karaciğer ve böbrek gibi et ürünleri
• Balık, ton balığı, uskumru, somon ve istiridye deniz ürünleri
• Fasulye, nohut ve mercimek gibi baklagiller
• Ispanak ve lahana gibi koyu yapraklı yeşil sebzeler
• Tavuk eti ve kırmızı et ürünleri
• Patates
• Limon
• Portakal
• Tam tahıllar
• Fındık
• Narenciye, muz ve karpuz
• Soya içeren ürünler
• Buğday tohumu
• Maya

Bu besinleri diyet listesine ekleyerek vücudun ihtiyaç duyduğu B vitamini ihtiyacını karşılamış olursunuz. Doğal olarak sentezlenmeyen veya takviye yapılmadığında eksikliği oluşan b vitamini, olumsuz etkileri olan bazı belirtiler ve hastalıklar doğurabilir.

B VİTAMİNİ KAYBI NASIL ÖNLENİR?

B vitamini içeren yiyeceklerden maksimum verim alabilmek için hazırlık ve pişirme sürecinde vitamin kaybı önlenmelidir. Sebze ve meyvelerde çiğ tüketmek ve bıçak ile çok küçük parçalara ayırmadan tüketmek vitamin kaybını önleyebilir. Yine B vitamininden zengin yiyeceklerde suda haşlama yerine buharda pişirme tercih edilmelidir. Haşlama yapılacaksa bol su değil yetecek kadar az suda haşlama yapılmalıdır. Haşlama ve buharda pişirme yönteminde tencerenin kapağı kapalı tutulmalıdır. Aynı zamanda yoğurt suyu B2 vitamininden zengin bir besindir. Yoğurdun suyu döküldüğünde vitamin kaybı olur. Bu yüzden yiyeceklerin hazırlanması vitaminleri maksimum seviyede vücuda alınmasında önemlidir.

B VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NEDEN OLUR?

B vitamini eksikliği, kalıtımsal olarak görülebilir. Genetik olarak B vitamini mekanizması etkilendiğinden eksiklik veya emilme problemi oluşabilir. Diğer yandan çölyak, crohn gibi çeşitli sindirim ve emilim bozukluklarında da eksiklik görülebilir. B vitamini eksikliğinin temelinde yetersiz ve dengesiz beslenme vardır. B vitaminlerinden zengin yiyeceklerin günlük beslenmede yer almaması eksikliğin temel sebeplerinden birisidir.

B vitamini, insan vücudunun yaşamsal faaliyetleri için önemli bir bileşendir. Doğada pek çok yiyecekte bulunduğu gibi yeterli ve dengeli beslenme ile vücuda alınması gerekir. Eksikliği durumunda ise çeşitli sağlık problemleri ortaya çıkabilir. Bu sağlık problemlerinin teşhisi ve tedavisi için alanında uzman bir beslenme uzmanına gidilmelidir. Medical Park hastanelerinde bu alanda beslenme ve diyet hizmetleri verilmektedir.

B12 Vitamini Eksikliği

Vücut içerisinde B12 vitamini seviyesi çok azaldığında ortaya çıkan duruma B12 eksikliği denilir. Bu durum geri döndürülemez nörolojik sorunlara yol açabilir. İnsan vücudu dört yıl yeterli olacak kadar B12 vitaminini depolayabilir ve fazla, istenmeyen kısmını idrar ile dışarı atar.B12 vitamini hayvan etinde doğal olarak bulunur ve sağlıklı bir diyetle B12 eksikliği belirtilerinden kolayca kaçınmak mümkündür. Ancak çeşitli nedenlerle et tüketmeyen insanlar ek B12 vitamini takviyesi alabilirler. Bu vitamin endüstriyel olarak sadece bakteriyel fermantasyon sentezi ile üretilebilir. 

B12 Vitamini Nedir?

B12 vitamini suda çözünebilen, DNA sentezinde, yağ asitleri ve amino asitlerin vücut içinde kullanımında oynadığı rol sayesinde vücut içerisindeki hemen her hücrenin ihtiyaç duyduğu bir B vitamini türüdür.

Sinir sisteminin sağlığı, beyin fonksiyonları ve alyuvarların üretimi için gereklidir. Kobalamin, B12 vitamininin bir diğer adıdır. B12 vitamini, en büyük ve yapısal olarak en karmaşık vitamindir.

Vitaminler genel olarak ya vücut tarafından hiç üretilmeyen ya da olumsuz sağlık sonuçlarını veya hastalıkları önlemek için yetersiz miktarda üretilebilen temel besinlerdir. Bu sebeple uygun beslenmeyle ve sadece tıbbi açıdan gerekli olduğu durumlarda vitamin takviyeleriyle vücuda vitamin sağlamak gereklidir. 

B12 Vitaminin Faydaları Nelerdir?

B12 vitamini, beynin ve sinir sisteminin normal işlevini sürdürmesi için çok önemlidir. Ayrıca alyuvarların oluşumunda önemli bir rol oynar. DNA’nın oluşturulmasına ve düzenlenmesine yardımcı olur.

Vücuttaki hemen her hücrenin metabolizması, yağ asitlerinin sentezinde ve enerji üretiminde rol oynayan B12 vitaminine bağlıdır. B12 vitamini, insan vücudunun folik asidi emmesine yardımcı olarak depolanan enerjinin salınmasını sağlar. 

İnsan vücudu hemen her dakika sürekli milyonlarca alyuvar hücresi üretir. Bu hücrelerin çoğalması için B12 vitamini gereklidir. B12 vitamini seviyeleri çok düşükse alyuvar hücrelerinin üretimi azalır. Alyuvar hücresi sayısının düşmesi düşerse anemiye yol açar.

Yapılan araştırmalar sonucunda 14 yaş üzerindeki bireylerin günde 2, 4 mikrogram (mcg) B12 vitamini tüketmeleri tavsiye edilmektedir. Hamile kadınlarda bu miktar 2.6 mikrogram iken anne sütü ile bebek emziren kadınlarda bu miktar 2.8 mikrograma çıkmaktadır. Aşırı B12 vitamini alımı toksik veya zararlı nitelikler göstermemiştir. Bununla birlikte vitamin takviyesi almaya başlamadan önce her zaman doktora başvurulmalıdır.

B12 Vitamini Nelerde Bulunur?

B12 Vitaminini birçok besin kaynağından elde edebilirsiniz. B12 Vitamini et çok hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Bitkilerde bulunmadığı için vegan tarzı beslenen kişilerin, beslenmelerine dikkat etmesi gerekmektedir. 

B12 eksikliğinin neden olduğu bağışıklık sisteminin zayıflaması, unutkanlık gibi hafıza problemleri ve kansızlık gibi durumlar için hayvansal gıda tüketmeyen kişiler takviye ürünlerden faydalanabilmektedir.

B12 Vitamininin en çok bulunduğu besinler ise; 

• Et
• Süt
• Yumurta
• Peynir altı suyu gibi hayvansal besinlerdir.

B12 Vitamini Eksikliği Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

B12 vitamini eksikliği, vücut tarafından yeterli B12 vitamini alınmadığında ortaya çıkar. Özellikle sinir sistemi ve beyinde geri dönüşümsüz ve potansiyel olarak ciddi hasara yol açabilir. Normalden biraz daha düşük B12 vitamini seviyeleri bile depresyon, akıl karışıklığı, hafıza problemleri ve yorgunluk gibi eksiklik semptomlarını tetikleyebilir. Bununla birlikte, bu semptomlar tek başına B12 vitamini eksikliği tanısını koymaya yetecek kadar belirleyici değildir. 

Bazı ilaçlar B12 vitamini ile etkileşime girebilir. Bunlar arasında metformin, proton pompası inhibitörleri ve sıklıkla peptik ülser hastalığı için kullanılan h2 reseptör agonistleri bulunur. Bu ilaçlar B12 vitamini emilimini engelleyebilir. Antibiyotik kloramfenikol veya kloromisetin B12 takviyesi alan bireylerde kırmızı kan hücresi üretimini etkileyebilir. B12 vitamini eksikliğinin diğer belirtileri arasında iştahsızlık, kabızlık, ve kilo kaybı görülür. Eksiklik semptomları şiddetlendiğinde el ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma gibi nörolojik değişiklikler gerçekleşebilir ve bazı vakalarda hareket ederken denge daha zor korunur.B12 vitamini eksikliği olan bebeklerde yüz titremeleri, refleks problemleri, beslenme zorlukları, tahriş görülebilir. Eğer eksiklik tedavi edilmezse büyüme problemleri gibi olağandışı durumlar ortaya çıkabilir.B12 vitamini eksikliği ciddi bir kalıcı sinir ve beyin hasarı riski taşır. B12 vitamini yetersiz olan bireylerde psikoz, mani ve bunama gibi durumların gelişme riski daha yüksektir.

Yetersiz B12 vitamini de anemiye, yani kansızlığa neden olabilir. Aneminin en yaygın belirtileri arasında yorgunluk, nefes darlığı ve düzensiz kalp atışı bulunmaktadır. Anemi durumuna sahip bireyler dil ya da ağız ağrısı, beklenmedik kilo kaybı, soluk veya sararmış cilt, ishal ile adet sorunları ile karşılaşabilirler.

B12 vitamini eksikliği ayrıca vücudu enfeksiyonların etkilerine daha duyarlı hale getirir. B12 vitamini eksikliği anemisi ile folat eksikliği anemisi sıklıkla birlikte görülür ve ayırt edilmeleri zor olabilir. Bu durumların tedavisi B12 vitamini enjeksiyonları ve folik asit haplarını içerebilir.

Kimler B12 Eksikliği Riski Taşır?

Diyetlerinde hayvansal gıda bulunmayan kişiler, B12 vitamini eksikliği riskiyle karşı karşıyadır. Hamilelik süreci ve sonrasında emzirme dönemi vegan beslenmeden kaynaklanan B12 eksikliğini kötüleştirebilir. Bitki kaynaklı gıdalar, insan sağlığını korumak için yeterli B12 vitamini içermezler.

Pernisiyöz anemisi olan bireylerde B12 vitamini eksikliği görülebilir. Pernisiyöz anemisi kanı etkileyen bir bağışıklık sistemi hastalığıdır ve midede vücudun B12 vitaminini emmesine izin veren bir protein olan intrinsik faktörünün (IF) yeterli miktarda bulunmamasına neden olur.

İnce bağırsağı cerrahi olarak kısaltılmış bireyler gibi ince bağırsak problemleri olanlar bulunur. Bu nedenle B12 vitamini vücut tarafından yeterli miktarda emilmeyebilir.

Besinlerin emiliminin azalmasına neden olan gastrit, çölyak hastalığı ve inflamatuar bağırsak hastalığı da B12 eksikliğine yol açabilir. Kronik alkolizm etkisi altında olan bireyler de aynı nedenle B12 vitamini eksikliği yaşayabilir. 

B12 Vitamin Takviyesi

Bazı bireyler normal hayvansal gıda kaynaklarından B12 vitamini emmekte zorluk çeker ve takviye almaları gerekebilir. Takviyeler ağızdan veya burun spreyi ile alınabilir.

Bununla birlikte, ağızdan alınan takviyeler genellikle eksiklik durumunun giderilmesinde yardımcı olmaz. Bu tür vakalarda B12 vitamini doğrudan vücuda enjekte edilebilir. Bazı soya sütü markaları ve kahvaltılık tahıllar B vitamini ile takviye edilir.

Veganlar, diyetlerinde B12’yi doğal olarak sağlayan hayvan ürünleri bulundurmadığı için, B12 eksikliğini önlemek üzere takviye alabilirler. Bu özellikle hamilelik ve emzirme döneminde önemlidir. Ancak B12 takviyesi böbrek hastalığı olan kişiler için önerilmez.