İnsan vücudunda yer alan tendon yapıları iki farklı göreve ve türe sahiptir. Eklem yapılarının açılmasına yardımcı olan tendonlara extensor, eklemlerin kapanmasına yardımcı olan tendonlara ise fleksor adı verilir. Tendonlar, kaslar tarafından üretilen gücün kemiklere aktarılmasını sağlayan yapılardır. Sert lifler olarak betimlenebilen tendonlar, genel olarak en çok vücut yükünü taşıyan yapılardır. Tendon kopması bireylerin yaşının ilerlemesi, ani yapılan hareketler ya da basit sayılan bir fiziksel aktiviteyi yaparken meydana gelebilir.

Tendon Kopması Nedir?

Tendon kopması el, bilek, omuz, bacak ya da ayak bileği gibi bölgelerde meydana gelir. Bunun nedeni ani yapılan bir hareket olabileceği gibi tamamen ilerleyen yaşta olabilir. Elde tendon kopması evlerde yapılan ufak tefek işlerde meydana gelebilen durumlar arasında yer alır. Parmak tendon kopması da yine aynı şekilde basit ev işlerinde meydana gelebileceği gibi sporcularda da sıklıkla meydana gelebilen bir durumdur. 

Tendon yapılarında meydana gelen kopma, kesiler sonrasında ortaya çıkar. Bunun nedenleri arasında kişilerin uzun süre hareketsiz bir yaşamı tercih etmesi ve ardından vücudun alışık olmadığı hareketleri uygulaması da yer alabilir.

Aşil tendonu kopması (yırtılması) nedenleri nelerdir?

• Aşil tendonu yırtılmasının nedenleri arasında ayağın ani ve zorla yapılan hareketler gelmektedir. Özellikle ayak bileğinin ayak tabanına doğru ani hareketleri aşil tendonu kopmalarına yol açabilmektedir.
• Bunun yanında doğrudan aşil tendonunun doğrudan bir travmaya maruz kalması kopmalara neden olabilir.
• Aşil tendonunda devam eden enflamasyon (iltihabi durum- yangı) ya da mikro yırtıklarda aşil tendonunun kopma(yırtılma) nedenleri arasındadır. 
• Aşil tendonu yırtılmasındaki risk faktörlerinden birisi de ısınmadan yapılan sporlardır. Tenis, basketbol, atletizm, bisiklet, voleybol veya jimnastik gibi sporlarda aşil tendonu kopmaları daha çok yaşanmaktadır.
• Yaş, aşil tendonu kopmalarının önemli nedenlerinden birisidir. Genellikle 30 – 40 yaş aralığında aşil tendonu kopması daha fazla yaşanmaktadır.
• Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla aşil tendonu kopması yaşanmaktadır.
• Kullanılan bazı ilaçlar aşil tendonunu zayıflatarak yırtılmasına neden olabilmektedir.
• Aşırı kilo, aşil tendonu yırtılmasına yol açabilmektedir.

Aşil tendonu yırtılmasına ya da aşil tendonu kopmasına neden olabilecek kronik hastalıklarda bulunmaktadır. Aşil tendonu kopmasına neden olabilen sistemik hastalıklar genel olarak şunlardır;

• Kronik böbrek yetmezliği
• Kolajen eksikliği
• Diyabet (Şeker hastalığı)
• Gut
• Enfeksiyonlar
• Vücudunun bağışıklık sisteminin kendi doku ve organlarına saldırdığında ortaya çıkan bir otoimmün hastalık olan Lupus eritematozus
• Paratiroid bozuklukları
• Romatizmal eklem iltihabı
• Tiroid bozuklukları

Tendon Kopması Belirtileri Nedir?

Tendon kopması belirtileri bu durumun meydana geldiği bölgeye göre farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak tendon kopması durumunda kişilerde meydana gelen belli başlı semptomlar bulunur. Tendon kopması belirtileri arasında en sık karşılaşılan durumlar şu şekilde sıralanır;

• Tendon kopmasının meydana geldiği bölgede ağrı ve güç kaybının oluşması
• Hareketlerde kısıtlanmanın meydana gelmesi
• Kopmanın meydana geldiği bölgenin kullanımına devam edilmesi ile ağrı ve acının artması
• Özellikle gece yatarken ya da sabah uyanıldığında ilgili bölgede sertlik hissinin meydana gelmesi ve ağrı hissedilmesi
• Kopmanın yaşandığı bölgede iltihap oluşumunun da kendini göstermesi sonucu şişliğin meydana gelmesi ve ağrı seviyesinin artması
• Diz bölgesindeki tendonların kopması durumunda dizlerde kilitlenme vediz bölgesinden ses gelmesi
• Kolda tendon kopması durumunda kolların yana doğru açılamaması ve aynı zamanda kol yapısında bozulmaların meydana gelmesi
• Bacak bölgesinde meydana gelen hasarlarda ise tendon yapılarının olduğu bölgede elle hissedilen boşlukların olması ve aynı zamanda kişilerin parmak ucunda yükselme hareketini yapamaması
• Bacaklarda meydana gelen tendon yaralanmaları aynı zamanda kişilerin yürümesini de engelleyebilir

Tendon Kopması İyileşir mi?

Tendon kopması tedavi edilebilir bir durumdur. Bu yaralanmaların iyileşme süreci kopmanın meydana geldiği bölgeye ve tendonun büyüklüğüne göre değişiklik gösterir. Ancak tendon tedavileri için uzun bir süre gerekebilir. Bu süre zarfından kişilerin tedaviye tam olarak uyması ve sabırlı olması oldukça önemlidir.

Hasarlı tendon yapısı tamamen iyileşmeden bu bölgenin yeniden kullanılmaya başlanması, var olan tendon sorunlarının daha büyük bir soruna dönüşmesine neden olabilir. Bu aşamada kişilerin dinlenmesi ve uzman hekimler tarafından önerilen egzersiz hareketlerini uygulaması gerekir.

Tendon Kopması Ne Kadar Sürede İyileşir?

Tendon kopması iyileşme süresi hasarlı olan tendonun boyutuna ve bölgesine göre değişiklik gösterir. Parmak tendon kopması durumunda kişiler için cerrahi bir sürecin olması halinde iyileşme süresi beş haftayı bulabilir. Bu aşamada kişilerin atel kullanımı sağlaması gerebilir. Aşil tendonunun kopması durumunda ise süre biraz daha uzundur. Bu tendonun ameliyat sürecinden sonra iyileşmesi için dört ila altı ay gibi bir süre gerekir.

Elde tendon kopması durumunda da yine hangi tendonun koptuğuna göre iyileşme süreci değişiklik gösterecektir. Bu aşamada bireylerin atel ya da farklı bir el sabitleyici kullanımı ile iyileşme süreci sekiz haftayı bulabilir.

Tendon Kopması Neden Olur?

Tendon kopması kişilerin uzun süre spor yamamasından kaynaklanabildiği gibi yapılan ani ve basit bir hareketten dolayı da meydana gelebilir. Bunların yanı sıra tendon yapılarına gereğinden fazla ağırlığın yüklenmesi de tendonların aşınmasına, yıpranmasına ve nihayetinde kopmasına neden olacaktır.

Tendon kopması ve diğer tendon yaralanmaları hemen hemen her yaştaki kişilerin başına gelebilen bir durumdur. Tendon yapılarının zedelenmesi zaman içerisinde meydana gelebildiği gibi ani yapılan bir harekete bağlı olarak da gelişme gösterebilir. Tüm bunların yanı sıra tendonların kopması kişilerin yaşlanmasına bağlı olarak da meydana gelebilen bir durumdur.

Tendon Kopması İyileşme Süresi

Tendon kopması iyileşme süresi hasar alan bölgeye göre değişiklik gösterir. Çoğunlukla tendonlarda meydana gelen hasarlar evde yapılabilecek uygulamalar ile tedavi edilebilir. Bunun için ilk olarak ağrı olan bölgenin daha fazla zorlanmaması ve dinlendirilmesi gerekir.

Ağrılı bölgeye ilk kırk sekiz saat ile yetmiş iki saat arasında yirmişer dakika olmak koşulu ile buz uygulaması yapılmalıdır. Bu uygulama ağrının hafiflemesine yardımcı olur. Bunun yanı sıra uygun egzersiz hareketlerinin yapılması da iyileşme sürecini kısaltır.

Parmak tendon kopması ne kadar sürede iyileşir sorusunun yanıtı ise cerrahi operasyonun uygulanıp uygulanmayacağına göre değişir. Genellikle ameliyat gerektiren durumlarda iyileşme süreci beş haftayı bulabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

PARMAKTA TENDON KOPMASI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Parmakta tendon kopması belirtileri en çok araştırılan konular arasında yer alır. Aşil tendonunda meydana gelen hasarlar gibi el ve parmak yapılarında yer alan tendonlarda da sıklıkla hasarlar meydana gelebilir. Parmakta tendon kopması belirtileri arasında şunlar yer alır;

• Hasarlı bölgede ağrı
• Hareketlerde kısıtlanma
• Morarma ve şişkinlik
• Parmakların tam olarak açılıp kapatılamaması

KOLDA TENDON KOPMASI NEDİR?

Kolda tendon kopması genel olarak ön kol olarak adlandırılan kısımda meydana gelir. Bu bölgede çoğunlukla fleksör tendon yaralanmaları oluşur. Bu tendon türleri yapısal olarak damar sinirlerine oldukça yakın bir yerde bulunur. Bu nedenle bu tarz yaralanmalarda damar yapılarının ve sinir yapılarının da hasar görme ihtimali oldukça yüksektir.

Kol bölgesinde meydana gelen tendon yaralanmaları ya da kopması durumunda kişilerin en kısa sürede bir hekime başvurması ve en erken sürede tedaviye başlaması oldukça önemlidir.

TENDON KOPMASINA HANGİ DOKTOR BAKAR?

Tendon kopması hangi doktor aramaları bu durum ile ilk kez karşılaşan kişiler tarafından sıklıkla yapılır. El, parmak, bilek ya da kol bölgesinde meydana gelen tendon kopması veya diğer yaralanmalara ortopedi ve travmatoloji hekimleri bakar. Bu bölümde hizmet veren doktorlardan randevu alınarak gerekli tetkiklerin yapılması ve en uygun tedavinin hemen başlaması sağlanır.

TENDON KOPMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Tendon kopması tedavi süreçleri birbirinden farklıdır. Bazı bölgedeki tendonların cerrahi operasyonlar ile onarılması gerekirken bazı tendon yaralanmaları için dinlenme ve fizik tedavi yeterli olabilir. Genel olarak tendon kopması tedavi süreçleri iki aya yakın bir zaman dilimine sahip olabilir. Ancak bu durum aşil tendonu kopması için altı aya kadar uzayabilir. 

Tendon kopması tedavi süreçleri, uzman hekimlerin tetkikleri ve değerlendirmeleri neticesinde belirlenir. Bu aşamada hangi tendonun koptuğu ya da hasar aldığı ile tendonun hangi bölgede olduğu ve uzunluğu da tedavi sürecini etkileyen unsurlar arasında yer alır.

TENDON KOPMASI NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Tendon kopması teşhisinin konulabilmesi için ilk olarak uzman hekimler tarafından fiziksel muayene yapılır. Bu aşamada hastanın öyküsü dinlenir. Hastaların yaralanma sırasında ne yaptığı, herhangi bir spor ekipmanı kullanıp kullanmadığı ise bu aşamada oldukça önemlidir. Fiziksel muayenenin ardından hekimler tarafından röntgen, ultrason ve MR görüntülemeleri istenir. 

Tüm tektik ve görüntülemeler neticesinde uzman hekimler tendon kopmasını rahatlıkla teşhis edebilir.

Hangi hastalar aşil tendonu ameliyatı olmalıdır?

• Yapılan araştırmalarda aşil tendon kopması sonrasında cerrahi tedavi ve cerrahi dışı tedavilerin birbirine bir üstünlüğü görülmemekle birlikte çalışmalar devam etmektedir.
• Cerrahi dışı tedavilerde kişinin sosyal yaşama dönmesi daha uzun olduğu görülmektedir.
• Ek hastalıkları olan ve hareketsiz bir yaşamı olan hastalarda cerrahi dışı tedaviler ön plana çıkabilmektedir.
• Cerrahi dışı tedavilerde aşil tendonunda tekrar kopma ya da zedelenme ihtimali daha fazla yaşanmaktadır.
• Bununla birlikte her cerrahi de olduğu gibi aşil tendonu ameliyatının da riskleri bulunmaktadır.

Aşil tendonu ameliyatı olan ya da cerrahi yöntem dışı tedaviler uygulanan bütün hastalar, kasları güçlendirmeye ve ayak bileği hareket aralığını iyileştirmeye yardımcı olmak için fiziksel ve ortez tedavisine ihtiyaç duymaktadır.

Aşil tendonu ameliyatı nasıl yapılır?

Aşil tendonu onarımı için birkaç teknik bulunmaktadır. Ancak tercih edilen yöntemlerin hepsinde kopan, yırtılan tendonun uçlarının yeniden dikilmesi yaklaşımı uygulanmaktadır. Aşil tendonu ameliyatında bazen tendonun onarımı ve güçlendirilmesi için farklı yöntemler uygulanmaktadır.

Aşil tendonu ağrısı nasıl geçer?

Aşil tendonu koptuğunda yaşanan ağrının geçmesi için genel olarak şunlar yapılabilir;

• Ağrının yaşandığı bölgeye buz uygulaması yapılması yaşanan ağrıyı azaltabilmektedir.
• Basit ağrı kesiciler ya da doktorun tavsiye edeceği daha kuvvetli ağrı kesiciler kullanılabilir
• Aşil tendonunun koptuğu ayak hareketsiz bırakılarak istirahat edilmesi yaşanan ağrıları giderebilir.
• Ayağın baş seviyesi üzerinde tutularak yatılması ağrıları azaltabilmektedir.

Aşil tendonu hangi sporlarda kopar?

Aşil tendonu bütün spor dallarında kopabilir ya da yırtılabilir. Ancak zıplama ya da ani dönüş gerektiren bazı sporlar aşil tendonunu kopması bakımından daha risklidir. Basketbol, voleybol, bisiklet, jimnastik, tenis gibi sporlar aşil tendonu yaralanmaları bakımından daha riskli sporlardır. Futbol bilinenin aksine aşil tendonu yaralanmaları bakımından çok fazla riskli grupta yer almamaktadır. Aşil tendonu kopması daha çok aralıklı spor yapan kişiler için daha tehlikelidir.

Aşil tendonu kopması ne kadar sürede iyileşir?

Uygun tedavi ile çoğu aşil tendonu yırtılması dört ila altı ay içinde tamamen iyileşir. Cerrahi tedavilerde nüks oranı oldukça az iken cerrahi dışı tedavilerde dikkat edilmezse aşil tendonunun tekrar kopma ihtimali bulunmaktadır. Ancak hangi tedavi uygulanmış olursa olsun hastaların tedaviden sonra rehabilitasyon görmesi önemlidir.

Aşil tendonu kopmasını engellemek için neler yapılabilir?

• Spor ya da egzersiz öncesi kasları ısındırmak önemlidir. Özellikle bacak kaslarının spora hazırlanması aşil tendonu yaralanmalarını azaltabilmektedir.
• Egzersiz ve spor yoğunluğunu birden bire değil kademeli olarak artırılmalıdır.
• Sert veya kaygan zeminlerde spor yapmaktan kaçınılmalıdır.
• Yapılacak spora uygun ayakkabı seçimi yapılmalıdır. Aşil tendonu yaralanmalarını azaltmak için topuk kısmı yüksek ayakkabıların seçimi önemlidir.
• Spor veya egzersizler mutlaka düzenli yapılmalıdır.