Bal, arılar tarafından çiçekli bitkiler kullanılarak üretilen tatlı bir besindir. Yaklaşık 320 farklı bal çeşidi bulunan bal, arıların bulunduğu alana, mevsime, faydalandığı çiçek türüne göre çeşit bakımından değişiklik gösterir. Açık renkli bal çeşidi hafif bir tada sahipken avokado, portakal çiçeği ve okaliptüs gibi bal çeşitleri orta aromalı olarak bilinir. Etkili bir öksürük kesici olarak bilinen bal, aynı zamanda bağışıklığı da güçlendirir. Bu özelliklerini güçlü antioksidan içeriğinden alan bal bununla birlikte antininflamatuar ve antibakteriyel bir besindir.

Petekler kovan içinde doğal olarak arılar tarafından yapıldığı gibi, önceden hazırlanarak kovanlara yerleştirilebilir. Anlar bu petekleri balla doldururlar. Arılarca yapılan peteklerdeki bala “doğal petekli bal”, diğerine “yapay” ya da “fenni kovan balı” denir. Fenni kovanlarda daha çok bal elde edilebilir,başkaca önemli bir farklılığı yoktur. Bal petek gözlerinden dışarı çıkarılırsa buna “süzme bal” denir.

Balın Besin Değeri Nedir?

Balın içerisinde bulunan ana besinler glikoz ve fruktoz şeklindedir.

Sağlığa faydalı olan birçok vitamin, protein, mineral ve enzim içeren balın 20 gramın şu besin değerleri yer alır:

• Kalori: 58
• Yağ: 0 gram
• Karbonhidrat: 15.3 gram
• Fruktoz: 8.4 gram
• Glikoz: 6.9 gram
• Protein: 0,08 gram
• Su: 3,5 gram

Bal Nasıl Oluşur?

Bal arıları, gezinerek topladıkları çiçek nektarlarını kovanlarına taşırlar. Getirilen sıvıyı şurup haline dönüştüren işçi arılar petekte balı depolarlar. Petekler altıgen şeklinde kalıplaşmış balmumundan oluşur. İşçi arılar, nemi buharlaştırmak ve balı daha dayanıklı hale getirmek için kanat çırparlar. Petekten arıyı almak isteyen arıcılar, balı çıkarmak için farklı yöntemler kullanmaktadır. Bazı yöntemler sayesinde balmumu petekleri korunurken bazı yöntemlerde balı çıkarmak için mum eritilir.

Balın Faydaları Nelerdir?

Probiyotik bir besin olan balın faydalarının başında öksürüğe iyi gelmesi yer alır. Aynı zamanda bağışıklığı da güçlendiren bal güçlü antioksidan özelliğiyle kalp sağlığı riskini azaltır, vücudu iltihaplardan korur, mide rahatsızlıklarını iyileştirir ve hatta hafızayı güçlendirme etkisiyle de öne çıkar.

Balın vücuda sağladığı faydalar şu şekilde sıralanabilir:

• Bal probiyotik bir besindir
• Boğazı yumuşatarak öksürüğe iyi gelir
• Bağışıklığı güçlendirir
• Bal kalp sağlığı riskini azaltır
• Vücudu iltihaplardan korur 
• Bağırsak sağlığını destekler
• Mide rahatsızlıklarını iyileştirir
• Hafızayı güçlendirici etkisi vardır
• Antidepresan özelliği söz konusudur
• Yanık ve yaraların iyileşmesini destekler

Bal probiyotik bir besindir

Sindirim sistemini koruyan, bağışıklık fonksiyonuna destek olan ve iltihaplanmayı kontrol ederek vücut sağlığını ayakta tutan bir mikroorganizma olan probiyotik balın temel özelliklerinden biridir.

Boğazı yumuşatarak öksürüğe iyi gelir

Bal, antibakteriyel ve antienflamatuar içermesinden dolayı boğazı yumuşatarak öksürüğü bastırma noktasında etkili olur. Özellikle üst solunum enfeksiyonu yaşayan kişiler bal tüketimi sayesinde öksürüğü önleyebilir. Bal çeşitleri arasında yer alan okaliptüs, narenciye ballarının ise akut gece öksürüğünü önleyici özelliği bulunur.

Bağışıklığı güçlendirir

Antioksidan, antiinflamatuar ve antibakteriyel bir besin olan bal, dozunda tüketildiği müddetçe bağışıklığı güçlendirir ve kişiyi hastalıklara karşı daha güçlü kılar.

Bal kalp hastalıkları riskini azaltır

Kan basıncını düşürerek kandaki yağ oranlarını azaltıcı etki yapan bal bu sayede kalp damar hastalıkları riskini de azaltır. 

Vücudu iltihaplardan korur

Bal, içerdiği antioksidan sayesinde vücudu iltihaptan korur. Vücutta oluşan iltihap, kanser, kalp sağlığı, otoimmün bozukluklara sebep olarak çeşitli hastalıkları beraberinde getirebilir. Antimikrobiyal etkisinden dolayı yaraların iyileşmesini hızlandırarak mide şikayetlerinin azalmasına da katkıda bulunur.

Bağırsak sağlığını destekler

Bal aynı zamanda bağırsak sağlığını da destekleyen bir besindir. Bu özelliğini antimikrobiyal ve antioksidan içeriğinden alan balı düzenli bir şekilde tüketerek sağlıklı bir bağırsak yapısı oluşmasına katkı sağlarsınız.

Gastrointestinal hastalıkları iyileştirir

Bal, gastrointestinal hastalıkların etkisini hafifleyerek ishal gibi durumların önlenmesine yardımcı olur. Bunun yanında bal, oral rehidrasyon tedavisinin de bir parçası olarak görülür.

Hafızayı güçlendirir

Antioksidanlar, besinlerde yer alarak vücudu iltihaplanmaya karşı korur ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur. Bal, beyin fonksiyonlarını korumaya ve iyileştirmeye yarayan pinocembrin adı verilen antioksidan içerir. Bu antioksidan sayesinde hafıza bozukluklarını önlemesiyle birlikte hafızayı güçlendirici bir katkı sunar.

Yanık ve yaraların iyileşmesini destekler

Yapılan çalışmalarda balın topikal olarak kullanılmasının yanık ve yaraların iyileşmesini desteklediği değerlendirilir.

Bal Neye İyi Gelir?

Her gün bir kaşık bal yemek kan şekeri seviyelerini dengede tutar, antikanser etki yaratır, kalp hastalıkları riskini azaltır, bağışıklığı güçlendirir, vücudu iltihaplardan korur, bağırsak dostudur ve cilde iyi gelir.

Her gün 1 kaşık bal tüketerek vücudunuza şu iyilikleri yapmış olursunuz:

• Kan şekeriniz dengede kalır
• Vücudunuz olası bir kanserle mücadele eder
• Kalp hastalıkları riskiniz azalır
• Bağışıklığınız güçlenir 
• Vücudunuz iltihaplardan korunmuş olur 
• Bağırsak sağlığınız güçlenir
• Alerjik semptomlarınız düzelir
• Cildiniz temizlenir

Kestane Balı Faydaları Nelerdir?

Kestane balı gastrit ve ülser gibi rahatsızlıkları iyileştirmesiyle birlikte antioksidan etkisi sayesinde serbest radikallerin hücre ve doku hasarına neden olmasını durdurmaya yardım eder. Aynı zamanda kestane balı halsizlik ve yorgunluk semptomlarını azaltır. Bunlarla birlikte kestane balı yüksek demir içeriği, B ve C vitaminleri dahil olmak üzere oldukça güçlü bir vitamin ve mineral kaynağıdır.

Balın Yan Etkileri Nelerdir?

Bal, öksürüğü önleyerek sıklıkla doğal tatlandırıcı yerine kullanılır. Ancak bazı kişiler arı polenine ve balın içeriğindeki bileşenlere karşı hassasiyet gösterebilir. Nadiren görülse de arı poleni alerjisi ciddi ve tehlikeli yan etkilere sebep olabilir.

Bal alerjisi şu semptomlarla ortaya çıkar:

• Mide bulantısı
• Kilo kaybı
• Astım semptomları
• Bayılma
• Kalp ritim düzensizliği
•  Aşırı terleme

Bal tüketmeden önce mutlaka uzman doktora danışarak bal ve arı polenine karşı alerjiniz olup olmadığını kontrol ettiriniz.

Zehirli bitkilerden arıların aldığı zehirler balın içine karışa­bilir, “andromedotoksin” denilen zehir bunun bilinen örneğidir. Zehirli bal ülkemizde daha çok Karadeniz ve Marmara bölgelerin­de görülür. Zehirli balı zehirsizinden ayırt etmek güçtür. Zehir­lenme 50 -100 gram civarında bal yendikten 20 dakika sonra, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, ishal, terleme, halsizlik gibi be­lirtilerle ortaya çıkar. Belirtiler 2 – 3 gün sürebilir. Bu gibi durum­larda hasta hemen kusturulmalı, ishal hali yoksa müsil verilerek zehirin sindirim aygıtından atılmasına çalışılmalıdır.

Balın Faydaları Hakkında Sık Sorulan Sorular

Bal çeşitleri nelerdir?

Probiyotik bir besin olan ve antioksidan, antiinflamatuar ve antimikrobiyal yapısıyla öne çıkan balın kendi içinde farklı çeşitleri mevcuttur. En yaygın olarak tüketilen bal çeşitleri kestane balı, çam balı, çiçek balı, narenciye balı, ıhlamur balı, orman balı, kekik balı ve lavanta balıdır. 

Sofra şekeri yerine bal tercih edilir mi?

Bal, özellikle tip2 diyabete sahip kişilerde kalp hastalıkları, beyin ve böbrek damarlarında oluşabilecek problemleri azaltır. Bunun yanında kötü LDL kolesterolü ve vücuttaki iltihabı da azaltmaya yardımcı olur. Fazla tüketim yapılırsa bal, kan şekerini yükseltebilir fakat bu sofra şekerinin yarattığı etkiden daha azdır. Sofra şekeri kadar etkileri olmasa da diyabeti olan kişilerin bal tüketimi konusunda dikkatli olması gerekir. Piyasadaki normal şurupla karıştırılmış ve şeker oranı yüksek bal ürünlerine dikkat ederek doğal bal tercih etmek oldukça önemlidir.

Bal kaç kalori?

Bir çorba kaşığı bal yaklaşık 64 kaloridir. 

Günlük bal tüketimi ne kadar olmalı?

Sağlıklı bir kişi günde düzenli olarak 3 yemek kaşığı bal tüketebilir. Ancak özellikle şeker hastalığınız varsa bal tüketimini doktor kontrolünde yapmanız daha sağlıklı olacaktır.

Bal öksürüğe iyi gelir mi?

Özellikle grip veya soğuk algınlığı gibi enfeksiyon kaynaklı hastalıklarda öksürük yaygın olarak görülür. Bu süreçte bal tüketerek solunum yollarını rahatlatır, boğazı yumuşatır ve böylelikle öksürüğün etkilerini azaltmış olursunuz.

Bal cilde iyi gelir mi?

Balın topikal olarak kullanımının ciltteki iltihapları temizleyerek cildi daha temiz bir hale getirdiği yönünde çalışmalar vardır.