Gastroenteroloji bölümünde, yemek borusundan başlayarak mide, bağırsaklar, karaciğer, pankreas ve safra kesesini kapsayan hastalıkların tanı ve tedavisi yapılmaktadır. Sindirim sistemine ilişkin organların hastalıklarının tıbbi tedavisinin yanı sıra endoskopik uygulamaların da yapıldığı gastroenteroloji birimlerinde hastalıklara ilişkin tanıların koyulması amacıyla safra yolları, pankreas, mide, ince ve kalın bağırsakların görüntüleme işlemleri de sıklıkla uygulanmaktadır. Gastrointestinal sistem organlarına ilişkin kanser ve benzeri hastalıklarda özellikle karaciğer için sıklıkla uygulanan biyopsi işlemleri de gastroenteroloji birimlerinde cerrahi dal uzmanları ile birlikte yürütülmektedir. İleri uzmanlık gerektiren Gastroenteroloji birimlerinde görev alan uzman hekimler ise 6 yıl süren tıp eğitiminin ardından 5 yıl boyunca iç hastalıkları uzmanlık eğitimi, en az 3 yıl süren gastrointestinal sistem hastalıkları, bu hastalıklara yönelik endoskopik teşhis ve tedaviler alanında yüksek ihtisas yaparak bu unvanı alırlar.

Gastroenteroloji bölümünde akut ve kronik tüm gastrointestinal sistem hastalıklarına yönelik tedavi işlemleri uygulanmaktadır. Sindirim sistemi kanamalarını acil olarak durdurma tedavisi, sklerozan tedavi, varis kanamaları tedavisi, gastroskopi, kolonoskopi, ERCP yöntemiyle kronik pankreatit tedavisi, safra yolu taşları ve darlıkları tedavisi, safra yollarından taş alma, tıpta polipektomi adı verilen mide ve bağırsak poliplerinin çıkartılması, gastrik ülser tedavisi, gastroözofageal reflü hastalığının tedavisi, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit hastalığı gibi kronik bağırsak hastalıklarının tedavisi, safra yolları ve yemek borusuna ilişkin darlık sorununun bulunduğu hastalarda  stent yerleştirme gibi uygulamalar uzman ekipler tarafından titizlikle yapılmaktadır.

Gastroenteroloji bölümü kapsamında hem hastalıkların teşhisi hem de tedavi amacıyla uygulanan başlıca işlemler şunlardır:

Endoskopi

Tıpta pek çok alanda başarıyla uygulanan endoskopi işleminin en yaygın olarak kullanıldığı birimlerden bir tanesi gastroenteroloji klinikleridir. Endoskopi başta mide olmak üzere, çeşitli organların iç kısımlarının gelişmiş optik cihazlarla görüntülenerek incelenmesi işlemidir. Bu işlem ucunda ortamın net bir şekilde görülebilmesini sağlayan bir ışık bulunan endoskop adlı cihaz yardımıyla gerçekleştirilir. Bu cihaz kullanılarak yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağı, ince ve kalın bağırsaklar net bir şekilde görüntülerek gastrointestinal sistem hastalıklarına ilişkin kesin tanıların koyulabilmesi mümkündür. Aynı zamanda endoskopi sırasında görülen hastalıklı dokulara ilişkin örnek (biyopsi) alınarak bunların patolojik incelemeye gönderilmesi de mümkündür. İşlem sırasında görülen tümör ve poliplerden parça alınarak iyi veya kötü huylu olduğunu araştırmak veya özellikle midede gastrit ve ülserlere neden olan Helicobacter Pylori adlı bakterinin varlığını araştırmak amacıyla örnekler alınabilir. Endoskop yardımıyla yapılan görüntüleme işlemlerinin tamamı endoskopi olarak adlandırılmakla birlikte gastroenteroloji birimlerinde endoskopinin alt dalları olan gastroskopi ve kolonoskopi gibi farklı türleri mevcuttur. İncelenecek organa göre endoskopi uygulamasının ismi değişmekle birlikte bölgeye göre endoskop ve kullanılan diğer aygıtların boyutları ve türleri de değişkenlik gösterir.

Endoskopi İşlemi Kimlere Uygulanır?

• Mide ağrısı şikayeti ile iç hastalıkları ve diğer kliniklere başvuran kişilerde,
• Midede ekşime, ağza asitli sıvı gelmesi, göğüste yanma, mide bulantısı ve inatçı kusma, ateş, yorgunluk gibi şikayetle başvuran hastalarda,
• Yutma güçlüğü (disfaji) ve yutkunurken takılma hissi şikayeti ile başvuran hastalarda,
• Sebebi bulunamayan aşırı kilo kaybı yaşayanlarda,
• Yeterli ve dengeli beslenmesine karşılık kansızlık (anemi) sorunu yaşayan kişilerde,
• Kahverengi ve yakanlı kusma, kanlı ishal ve siyah renkli dışkı şikayeti olan bireylerde,
• Önceden gastrointestinal sisteme ilişkin cerrahi operasyon geçirmiş ve kontrolden geçmesi gereken hastalarda,
• Uzun süren inatçı ve tedaviye yanıtsız kalan kabızlık öykülerinde,
• Ultrasonografi ve tomografi gibi görüntüleme işlemlerinde şüpheli lezyonlara rastlanılması durumunda bu lezyonlardan biyopsi alınması gereken hastalarda,
• Ağız yolu ile beslenemeyen ve perkutan endoskopik gastrostomi (PEG) ve perkutan endoskopik jejunostomi (PEJ) gibi uygulamalar ile hortumla beslenen hastaların kateter yerleştirme ve kontrol işlemlerinde endoskopi uygulamalarından yararlanılır.

Kolonoskopi

Endoskopinin bir alt dalı olan kolonoskopi, gastroenteroloji kliniklerinde en sık yapılan endoskopik uygulamalardan bir tanesidir. Bu işlem, ucunda kamera olan ince ve bükülebilir bir cihaz ile tüm kalın bağırsağın ve ince bağırsağın kalın bağırsağa komşu kısmının görüntülenmesi işlemidir. Kalın bağırsak kanserinin tanısında en güvenilir yöntem olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda bu yöntem ile ince bağırsağın sonundan kalın bağırsak, rektum ve anüse kadar olan bölgeye ilişkin hastalıkların tanı ve tedavi işlemleri gerçekleştirilebilir. Tanı amaçlı yapılan kolonoskopik görüntüleme işlemlerinde inflamasyonlu bölge, ülser, polip veya benzer şüpheli lezyonlara rastlanması durumunda bölgeden biyopsi alınarak elde edilen örnek inceleme için patoloji laboratuvarlarına gönderilebilmektedir. Aynı zamanda yaygın olarak rastlanan kalın bağırsak polipleri gerekli görüldüğü durumlarda kolonospoki sırasında çıkarılabilmektedir. Herhangi bir şikayeti olmasa da özellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerin kontrol amaçlı olarak kolonoskopi işleminden geçirilmesi Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilmektedir. 

Kolonoskopi İşlemi Kimlere Uygulanır?

• Dışkının siyah renkli olması, rektal kanama ve dışkıda kan görülmesi durumlarında
• Nedeni bulunamayan karın ağrıları, ishal ve kabızlıklarda,
• Bağırsak poliplerinin tanı ve tedavi işlemlerinde,
• Ailesinde bağırsak kanseri öyküsünün bulunduğu hastaların kontrollerinde,
• Nedeni bulunamayan kansızlık vakalarında,
• Gaita testi sonucunda dışkıda kan tespit edilen hastalarda,
• Bağırsak kanseri bulunan hastaların teşhis, tedavi ve cerrahi operasyon aşamalarında,
• Açıklanamayan kilo kayıplarının nedeninin araştırılmasında,
• Hemoroid (basur) hastalarının tanı ve tedavilerinde,
• Bağırsağa ilişkin yapılan görüntüleme işlemleri sonucunda şüpheli lezyonlara rastlanılan hastalarda,
• Dışkı yapısının uzun süre boyunca normalin dışında olduğu hastalarda,
• Ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak hastalıkları bulunan kişilerin kontrol ve cerrahi tedavi girişimlerinde,
• Özellikle ileri yaştaki hastaların rutin kontrollerinde hem tanı hem de gerekli görüldüğü durumlarda tedavi aşamalarında kolonoskopi uygulamasından yararlanılır.

Hem kolonoskopi, hem de diğer endoskopik incelemelerin öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır. İşlem öncesinde belirli bir süre boyunca hastanın aç ve susuz kalması gerekir. İşlem sırasında anestezi uygulanmayan kişilerde endoskopun yarattığı baskı ve sindirim kanalındaki kıvrımlı yapılanmalar nedeniyle bir miktar ağrı hissedilmesi normaldir. Endoskopi işlemi bittikten sonra yine belirli süreler boyunca işlemin uygulandığı bölgede ağrı, rahatsızlık, kanama gibi sorunların ortaya çıkması normaldir. Bu konularda hekimin vereceği öneriler göz önünde bulundurulmalı, herhangi bir olumsuzluğun ortaya çıkması durumunda derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Eğer siz de gastroenteroloji biriminin uzmanlık alanına giren herhangi bir sindirim sistemi hastalığına sahipseniz veya gastrointestinal sistem hastalıklarını işaret eden semptomlar yaşıyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak detaylı şekilde muayeneden geçebilir, doktorunuzun önerdiği tanı testlerini yaptırabilirsiniz. Muayene sonrasında hekiminizin kolonoskopi, gastroskopi gibi endoskopi tekniklerinden herhangi birini veya birkaçını önermesi durumunda bu işlemleri yaptırarak hem kontrolden geçebilir, hem de olası hastalıklarınızın teşhis edilmesini sağlayabilirsiniz. Aynı zamanda 50 yaşın üzerinde ve özellikle de yakın zamanda gastroenteroloji muayenesinden geçmediyseniz kontrol amacıyla mutlaka gastroenteroloji kliniklerine başvurarak hekiminize danışınız.

Gastroenteroloji neye bakar?

Gastroenteroloji Bölümü, reflü konusundaki yakınmaları tedavi eder. Bunun yanında kolonoskopi ile kalın bağırsak rahatsızlıkları ve ince barsak rahatsızlıkları teşhis edilebilir. a yemek borusu kanseri, yemek borusuna kaçan yabancı cisimlerin ya da içilen zararlı maddelerin neden olduğu yaralanmaların hasarlarını onarır. Gastrit ve ülser tedavileri de gastroenteroloji alanını ilgilendirir. Yani mide problemleri de gastroenterolojinin alanıdır. Ayrıca mideye kaçan delici ve batıcı yabancı cisimlerin dışarı çıkarılmasını oluşturur. İnce bağırsak ülseri, ince bağırsak hastalıkları, safra yolu taşları, safra yolu kanserleri ve komşu organ olarak pankreas hastalıkları ve kanserlerinin teşhisleri ve ameliyat şansını kaybetmiş hastaların tedavileri de gastroenteroloji uzmanlarınca yapılmaktadır. Crohn hastalığı, tüberküloz ile kalın bağırsaklarla ilgili sorunlar da yine gastroenteroloji bölümünü ilgilendirir. Ayrıca hemoroid, anal fissür, rektum kanserleri, karaciğer hastalıkları, safra kesesi, pankreas hastalıkları da gastroenteroloji bölümü kapsamındadır.

Gastroenteroloji doktorları karaciğer, safra kesesi ile safra yolları, pankreasın sindirim işlevleri ve gastrointestinal trakt (yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsaklar) konusunda uzmanlaşmış hekimlerdir. Bu nedenle gastroenteroloji ile ilgili alanlarda, gastroenterologlar en doğru tedaviyi belirleyecek olan kişilerdir.

Belirtileri hafife almayın

Gastoenteroloji alanındaki hastalıklarda en belirgin belirtiler arasında karın, mide yanması, mide ağrısı, mide bulantısı, ağızlara gelen acı su sayılabilir. Pek çok kişi “Mide bulantısına ne iyi gelir?” diye araştırıp yanlış uygulamalara yönelebilir. Anemi, hıçkırık, kabızlık, kasık ağrısı, makatta kanama, sarılık, siyah dışkı, yutma güçlüğü de gastroenterolojik hastalıkların belirtilerdendir. Bu belirtilerin altından farklı hastalıklar çıkabilir. O nedenle gastroenteroloji uzmanlarına başvurmak gerekebilir.

Gastroenteroloji teşhis yöntemleri

Gastroenterolojide endoskopi, kolonoskopi, biyopsi, ERCP, gastroskopi, Ph-metri, sigmoidoskopi gibi yöntemlerden faydalanılır. Endoskopi işlemi ağızdan girerek, yemek borusunun, midenin ve 12 parmak bağırsağının incelenmesi işlemidir. Aynı şekilde kolonoskopi ile kalın barsak rahatsızlıkları ve ince barsak rahatsızlıkları teşhis edilebilir.

Gastroenteoroloji Cerrahisi

Sindirim sistemi organlarında iyi ve kötü huylu hastalıkların cerrahisi yapılabilir. Gastroenteroloji cerrahisi, gastroenteroloji, medikal onkoloji, radyoloji, patoloji ve radyasyon onkolojisi uzmanlarıyla multidispliner bir yaklaşımla hizmet verir; kanser, kolit, pankreas, safra kesesi, karaciğer hastalıkları, reflü, obezite cerrahileri teknolojik cerrahi yöntemlerle çözülebilir.

Gastroenteoroloji tedavileri hakkında

Gastroenteoroloji sorunlarında her organa göre farklı tanı ve tedavi yöntemleri vardır. Bu yöntemler şöyle sıralanabilmektedir:

Özofagogastroduodenoskopi: Ağız yolu ile girilerek yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının endoskopik olarak değerlendirilmesi işlemidir.

Endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi: Safra ve pankreas kanallarının problemlerini tedavi etmek için üst gastrointestinal (GI) endoskopi ve x ışınları birleştiren bir işlemdir.

Kolonoskopi: Kolonoskopi, kalın bağırsağın makattan girilerek, sakinleştirici ilaç veya anestezi altında bir fiberoptik kamera ile monitör altında incelenmesi işlemidir.

Rektosigmoidoskopi: Kalın bağırsağın rektum ve sigmoid kolon ismi verilen son 30-40 cm’lik kısmının ucunda ışık kaynağı ve kamerası bulunan ince bükülebilen bir aletle incelenmesi yapılmaktadır. Tanı için yapılan bir diğer işlem de karaciğer iğne biyopsisidir.

Endoskopi ile tedavi: Yemek borusu, mide ve rektum bölgesindeki yabancı cisimler endoskopi aracılığıyla çıkarılabilmektedir.

Buji ve balonla tedavi: Yemek borusunda oluşan darlıklar buji ve balon yöntemi yardımıyla genişletilebilmektedir. Ayrıca bu bölgede stent uygulamaları da yapılmaktadır.

Band ligasyonu: Karaciğer sirozuna bağlı gelişen özefagus varisi kanamalarında, kanamayı durdurmak için endoskopik olarak girilerek kanayan damarın vakumlanması ve etrafına lastik bir bant atılması işlemidir.

Polipektomi: Poliplerin kolonoskopi ile çıkarılması işlemidir.